Quasarlar (ya da "kuasarlar"), evrendeki en parlak ve en enerjik gök cisimlerinden bazılarıdır. İsmi İngilizce "quasi-stellar radio source" (yıldızımsı radyo kaynağı) ifadesinden gelir, çünkü ilk keşfedildiklerinde yıldız gibi görünüyorlardı ama yaydıkları enerji yıldızlardan çok daha fazlaydı.

Peki Quasar tam olarak nedir?

Quasar, bir galaksinin merkezinde bulunan ve süper kütleli bir kara deliğin çevresinde oluşan devasa enerji salınımıdır. Kara delik çevresindeki maddeyi yuttukça, bu madde aşırı hızla dönmeye başlar ve ısınarak olağanüstü miktarda ışık ve radyasyon yayar. Bu parlayan disk yapısına "akı disk" (accretion disk) denir ve asıl parlayan şey işte bu disktir — kara deliğin kendisi değil.

Bazı quasarlar, Samanyolu gibi bir galaksinin tamamından bile daha parlaktır! Hatta öyle ki, milyarlarca ışık yılı uzakta olmalarına rağmen Dünya’dan teleskopla gözlemlenebilirler.

Quasarlar neden önemlidir?

Evrenin geçmişine ışık tutar: Quasarlar çok uzaklardadır, yani onları gözlemlediğimizde aslında milyarlarca yıl öncesine bakıyoruz. Bu da evrenin erken dönemlerini anlamamıza yardımcı olur.
Kozmik fenerlerdir: Işıkları öylesine güçlüdür ki, aradaki uzayın yapısını ve içerisindeki maddeleri aydınlatır. Araştırmacılar bu ışığı inceleyerek evrenin yapısını ve evrimini analiz edebilir.
Galaksi evriminde rol oynarlar: Quasarların merkezindeki kara delikler, bulundukları galaksilerin yapısını ve yıldız oluşumunu etkileyebilir. Yani, sadece parlaklıklarıyla değil, galaktik düzeydeki etkileriyle de önemlidirler.

Birkaç çarpıcı gerçek:

Şu ana kadar keşfedilen en parlak quasar, tonlarca galaksinin toplam ışığını geride bırakıyor.
Quasarların bazıları, saatte birkaç yüz bin kilometre hızla madde püskürtebiliyor.

Quasarların enerjisi, Güneş’in milyarlarca yıllık toplam enerjisine denk olabiliyor — ama bunu sadece birkaç günde yayıyorlar.

Aynı Anda Yaşıyoruz Ama Aynı Zamanı mı?

Quasar Nedir? Evrenin En Parlak Gizemlerinden Biri